W Polsce wykazano występowanie 20 gatunków kleszczy z rodziny obrzeżkowatych i rodziny kleszczy właściwych (Ixodidae). Najczęściej spotykanym jest kleszcz pospolity (I. ricinus) i ma on najważniejsze znaczenie epidemiologiczne.
Kleszcz jest pasożytem lądowych ssaków, ptaków i gadów. Należy do gromady pajęczaków. Jest to gatunek bardzo dobrze przystosowany do pasożytniczego trybu życia. Ma ciało owalne – lekko spłaszczone (gdy jest nienajedzony) w kierunku grzbieto-brzusznym. W zależności od stadium rozwoju, kleszcze posiadają sześć lub osiem par odnóży, a pierwsza ich para zaopatrzona jest w narząd Hallera (narząd węchu), który pomaga w bezbłędnym znalezieniu żywiciela. Kleszcz, czyhając na ofiarę, wystawia przednie odnóża zaopatrzone w wyrostki w charakterystyczny sposób do przodu:
Z boku ciała, po obu stronach zlokalizowane są otwory, dzięki któremu kleszcz oddycha. Są to tzw. przetchlinki, umożliwiające przedostanie się powietrza do narządu oddechowego. Część kleszczy w ogóle nie posiada oczu, część z nich jako narząd wzroku ma oczy proste.
Ryjek kleszcza zbudowany jest z hypostomu i szczękoczułków. Szczękoczułki służą do przecinania skóry żywiciela i wprowadzenia do rany środka znieczulającego. Hypostom – zagłębia się w skórze -uzbrojony jest w liczne, skierowane ku tyłowi ząbki – co pomaga utrzymywać się kleszczowi w skórze ofiary.
Samica kleszcza (ok. 3-3,5 mm) jest większa od samca (ok. 1,5-2,5mm). Cykl rozwojowy kleszcza pospolitego trwa od dwóch do trzech lat i obejmuje jajo, larwę i nimfę oraz stadium dorosłe. Każde stadium rozwojowe pobiera pokarm na innym żywicielu. Kleszcze mają bardzo małą mobilność i dlatego larwy i nimfy żerują na ssakach małej wielkości a osobniki dorosłe – atakują najczęściej duże ssaki.
