Odpowiedni stan jamy ustnej ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu zwierząt. Jeśli w jamie ustnej toczy się proces zapalny, któremu towarzyszyć może ból to stan ten będzie objawiać się trudnością w pobieraniu pokarmu, osowiałością czy nadmierną wokalizacją. Na szczęście świadomość właścicieli zwierząt odnośnie wpływu stanu jamy ustnej na ogólny stan zdrowia zwierząt stale wzrasta. Co za tym idzie sanacja jamy ustnej jest obecnie najczęściej przeprowadzanym zabiegiem stomatologicznym w gabinetach weterynaryjnych. Sanacja jamy ustnej ma na celu zapewnienie jej odpowiedniej higieny, pozbycie się z jamy ustnej potencjalnych ognisk zakażenia i wyleczenie ewentualnych chorób przyzębia spowodowanych odkładaniem się płytki nazębnej. Prawidłowo wykonana sanacja to zabieg, na który składa się szereg czynności stomatologicznych, których przeprowadzenie gwarantuje poprawę stanu zdrowia jamy ustnej i komfortu życia zwierzęcia. Sukces zabiegu sanacji wynika z połączenia skrupulatnego zbadania jamy ustnej, usunięcia kamienia nazębnego naddziąsłowego i osadów poddziąsłowych, wypolerowania oczyszczonych powierzchni zębów, płukania rowków lub kieszeni dziąsłowych, fluoryzacji i woskowania.
Niestety jednym z bardziej bagatelizowanych i często pomijanych elementów sanacji jest właśnie płukanie rowków i kieszeni dziąsłowych. Istotnym jest, by uświadomić sobie, że w przypadku pozostawienia zanieczyszczeń i drobnoustrojów w rowku dziąsłowym, w niedługim czasie mogą wywołać one podrażnienie tkanek oraz stan zapalny. Efektem takiej niedbałości będzie o wiele szybszy powrót problemów, z którymi czworonożny pacjent borykał się przed zabiegiem. Odpowiednio przeprowadzone płukanie rowka dziąsłowego pozwoli natomiast na utrzymanie efektów zabiegu przez dłuższy czas. Zaleca się, aby do płukania wykorzystywane były łagodne roztwory antyseptyczne, które uniemożliwią bytowanie drobnoustrojów patogennych w rowku dziąsłowym.
Rowek dziąsłowy u psów powinien być nie głębszy niż 3 mm, natomiast u kotów jego głębokość nie może przekraczać 1 mm. Jeśli w wyniku niszczenia przyczepu nabłonkowego wartości te są przekroczone mówimy o kieszeniach patologicznych.
Odczyn pH śliny zwierząt jest wyższy niż u człowieka (u psów pH śliny wynosi 8,5, podczas gdy u ludzi 6,5-7,5) i sprzyja to rozwojowi płytki nazębnej. Kiedy płytka nazębna, w wyniku braku odpowiedniej higieny, ulegnie mineralizacji dochodzi do powstania kamienia nazębnego, którego chropowata struktura stwarza idealne warunki do dalszego osadzania się drobnoustrojów i biofilmu bakteryjnego. Bakterie bytujące na powierzchni kamienia nazębnego przyczyniają się do rozwoju miejscowej infekcji i przewlekłego procesu zapalnego. W związku z tym częstym problemem w stomatologii weterynaryjnej są choroby przyzębia. Problem ten dotyka szczególnie psy ras małych i miniaturowych. Szacuje się, że chorobami zębów i przyzębia dotkniętych jest 44-63,3% psów, natomiast wśród tych powyżej trzeciego roku życia problem może dotyczyć nawet 85% osobników. W zależności od stopnia zaawansowania objawów klinicznych wyróżnia się cztery stadia choroby przyzębia. Warto zwrócić tu uwagę na występowanie kieszeni patologicznych i ich charakterystykę w poszczególnych stadiach.
Kiedy w jamie ustnej zwierzęcia obserwujemy objawy chorób przyzębia szczególne znaczenie podczas zabiegu stomatologicznego ma również wykonanie płukania kieszeni patologicznych, które zwykle są następstwem nadmiernej ilości kamienia nazębnego w jamie ustnej. Wykonanie płukania w przypadku kieszeni patologicznych umożliwi rozpuszczenie treści zapalnej i oczyści przestrzeń, a dzięki temu uśmierzy ból i zmniejszy stan zapalny. W przypadku zaawansowanego stadium choroby przyzębia oprócz standardowego usunięcia płytki i kamienia poddziąsłowego konieczne może okazać się zastosowanie antybiotyków, ekstrakcja lub wycięcie dziąsła. Ekstrakcja jest zalecana w przypadkach utraty oparcia w przyzębiu przez więcej niż połowę korzenia. W sytuacji zmuszającej do usunięcia zębów zaleca się przedzabiegowe płukanie kieszonek dziąsłowych, które sąsiadują z zębem ekstrahowanym, szczególnie, gdy ma się do czynienia ze stłoczeniem zębów lub przetrwałymi zębami mlecznymi. Takie działanie umożliwi zahamowanie dalszych procesów chorobowych i ograniczy ryzyko zanieczyszczenia miejsca po ekstrakcji zęba.
Płukanie rowków i kieszonek dziąsłowych zajmuje zaledwie kilka chwil, a daje możliwość uzyskania poprawy stanu dziąseł, dlatego czynność ta powinna być przeprowadzana każdorazowo podczas zabiegu stomatologicznego. Wydaje się, że moc działania preparatów oczyszczających rowki i kieszonki dziąsłowe pozostaje nadal niedoceniona przez wielu lekarzy weterynarii. Warto jednak uświadomić sobie, że umożliwienie regeneracji przyczepu nabłonkowego rowka dziąsłowego, redukcja obrzęku i stanu zapalnego dają możliwość uzyskania szybszych i trwalszych efektów, a co za tym idzie zadowolenia i przywiązania klientów, którzy widząc rezultat pracy lekarza weterynarii zrozumieją sens przeprowadzania cyklicznych zabiegów higienicznych na terenie jamy ustnej.
Vet Protector Pro Jama Ustna – Dziąsła jest preparatem w postaci płynu do płukania, oczyszczania i przemywania rowków i kieszonek dziąsłowych u zwierząt. W składzie preparatu znalazła się poliheksanidyna, która jako środek antyseptyczny posiada szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, wspiera zmniejszanie erozji szkliwa i zębiny oraz hamuje enzymatyczne działanie kolagenaz. Ponadto w skład preparatu wchodzi nanokoloid srebra, który wykazuje działanie przeciwbakteryjne, azotan sodu zapobiegający rozwojowi bakterii Clostridium botulinum, kwas mlekowy, który zapewnia obniżenie ogólnego poziomu pH i kwas ortofosforowy, który czyści powierzchnię zębów. Dzięki starannie dobranemu składowi preparat wspiera zwalczanie infekcji oraz stanów zapalnych, dba o redukcję obrzęku i skutecznie ogranicza odkładanie się płytki nazębnej.
Bibliografia:
- Tutt C.: Stomatologia małych zwierząt, 2008.
- Gawor J.: Sanacja jamy ustnej – ważny rozdział w stomatologii małych zwierząt. Magazyn Weterynaryjny, 09/2011.
- Misztal A., Ceregrzyn M.: Bakterie w jamie ustnej psów i ich rola w wywoływaniu chorób przyzębia. Magazyn weterynaryjny, 10/2015.
- Davis I.J. i wsp.: A cross-sectional survey of bacterial species in plaque from client owned dogs with healthy gingiva, gingivitis or mild periodontitis. PLoS One, 2013, 8 (12).
- Wiggs R.B., Lobprise H.B.: Veterinary dentistry. Principles and Practice 1977, Philadelphia, NY, Lippincott-Raven Publishers.
- Bellows Jan: Podstawy stomatologii weterynaryjnej. Cz. XV. Kieszonki przyzębia. Weterynaria po dyplomie, 02/2020.