Zapalenie ucha zewnętrznego to przypadłość o złożonej etiopatologii, przez co jest częstym problemem w gabinetach weterynaryjnych. Na zapalenie ucha zewnętrznego choruje 15-20% psów.
PRZYCZYNY
U zwierząt występuje kilka czynników predysponujących do wystąpienia zapalenia ucha zewnętrznego. Czynniki predysponujące to takie, które nie wywołują zapalenia ucha same w sobie, ale ułatwiają jego pojawienie się. Są to między innymi: kształt małżowiny usznej, zwężenia anatomiczne kanału słuchowego, nieprawidłowa pielęgnacja.
Można wyróżnić zapalenie ucha zewnętrznego:
- pierwotne,
- wtórne,
- nawracające.
Przyczyny pierwotne to w większości zaburzenia dermatologiczne, ale też pasożyty (świerzbowce, nużeńce, pchły), urazy (m.in. ciała obce, włosy ektopowe) czy zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy). Kiedy brakuje odpowiedniej diagnozy i leczenia chorób pierwotnych dochodzi do nawrotów zapalenia ucha zewnętrznego oraz jego przejścia w formę przewlekłą.
Do przyczyn wtórnych zaliczyć można bakterie m.in. Staphulococcus spp., Streptococcus spp. czy Pseudomonas spp. oraz grzyby drożdżopodobne – Malassezia spp., Candida spp. Duży problem stanowi pałeczka ropy błękitnej – Pseudomonas aeruginosa – ze względu na fakt, że wykształciła ona liczne mechanizmy opornościowe, które sprawiają, że wykazuje ona szeroką lekooporność.
Zarówno bakterie, jak i grzyby są również czynnikami podtrzymującymi zapalenie, czyli takimi, które nie tylko nie pozwalają ustąpić zapaleniu, ale też powodują jego nawroty. Do czynników podtrzymujących zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego należą też leki, o działaniu potencjalnie ototoskycznym m.in. chlorheksydyna.
Największe problemy diagnostyczne pojawiają się, gdy zapalenie ucha zewnętrznego powodowane jest zarówno przez czynniki pierwotne, wtórne jak i predysponujące. Dochodzi wtedy do wystąpienia zapaleń nawracających, a nawet niepoddających się leczeniu.
OBJAWY
Objawy pojawiające się przy ostrym przebiegu choroby obejmują:
- rumień,
- bolesność,
- świąd,
- obrzęk,
- zwiększoną wydzielniczość gruczołów.
Obecność świądu powoduje drapanie, pocieranie i potrząsanie głową.
Wszystkie zmiany, jakie zachodzą w kanale słuchowym, powodują zmianę pH, wilgotności oraz zaburzenia odporności miejscowej. Kiedy ostry stan zapalny przechodzi w przewlekły, dochodzi do zliszejowacenia.
LECZENIE
Jeśli tylko jest to możliwe, lepszym wyborem jest zastosowanie terapii miejscowej, gdyż leki potrafią osiągnąć wysokie stężenia w kanale słuchowym. Leczenie ogólne jest wskazane w przypadku silnego zwężenia kanału słuchowego, kiedy penetracja leku jest ograniczona lub gdy występuje nietolerancja na lek miejscowy. Usuwanie nadmiaru wydzieliny w dużym stopniu zwiększa skuteczność preparatów leczniczych.
Należy pamiętać, że pożądany efekt terapii zależy przede wszystkim od właściwej diagnozy postawionej przez lekarza weterynarii na podstawie odpowiednio przeprowadzonego wywiadu i właściwie dobranych badań. Gdy przyczyna pierwotna pozostanie nierozpoznana będzie dochodziło do nawrotów.
